Những ngày gần đây, cụm từ “Bà Chúa Xứ Núi Sam là ai” bất ngờ trở thành tâm điểm tìm kiếm trên mạng xã hội, đặc biệt sau khi hoa hậu Trần Tiểu Vy xuất hiện trong hình tượng Bà tại phần thi Trang phục dân tộc của Miss Grand Việt Nam 2025. Việc đưa yếu tố tâm linh lên sân khấu sắc đẹp đã làm dấy lên nhiều tranh luận trái chiều, khiến công chúng tò mò hơn về nguồn gốc và ý nghĩa của vị thần linh thiêng này.
Truyền thuyết về Bà Chúa Xứ Núi Sam là ai?
Bà Chúa Xứ Núi Sam là ai từ lâu đã trở thành đề tài thu hút sự tò mò của người dân miền Tây Nam Bộ và cả du khách thập phương. Pho tượng Bà Chúa Xứ tọa lạc ở Châu Đốc (An Giang) gắn liền cùng vô số giai thoại huyền bí.
Về nguồn gốc của Bà Chúa Xứ
Theo tư liệu từ Ban Quản trị Lăng, Miếu núi Sam cách đây khoảng 200 năm, pho tượng Bà được phát hiện trên đỉnh núi Sam. Khi ấy, một nhóm người lạ định chiếm đoạt tượng nhưng bất ngờ gặp tai họa. Sự kiện này được xem như dấu mốc khẳng định quyền năng thần bí của Bà, mở đầu cho hành trình tôn xưng Bà là Chúa Xứ Thánh Mẫu, một vị thần che chở cho dân lành.
Câu chuyện nổi tiếng nhất chính liên quan tới Bà Chúa Xứ Núi Sam là ai là truyền thuyết tượng Bà chỉ có thể được khiêng xuống núi bởi chín cô gái đồng trinh. Dù các thanh niên trai tráng song vẫn không tài nào nhấc nổi, chỉ khi đủ chín thiếu nữ đồng trinh thì pho tượng mới trở nên nhẹ nhàng, rồi lại bất động lúc đến đúng vị trí miếu Bà.
Kể từ đó, người dân lập miếu thờ và lấy ngày 25 tháng Tư âm lịch làm ngày Vía Bà. Lễ Vía Bà đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể nhân loại. Qua hàng trăm năm, hình tượng Bà Chúa Xứ vẫn luôn là chỗ dựa tinh thần cho cộng đồng, đồng thời góp phần quảng bá văn hóa – du lịch của vùng đất Châu Đốc.
Sự linh ứng của Bà Chúa Xứ Núi Sam
Ngoài truyền thuyết nguồn gốc Bà Chúa Xứ Núi Sam là ai, người dân Châu Đốc còn lưu truyền vô số giai thoại về sự linh ứng trong việc trị tội kẻ gian. Cụ thể, câu chuyện kỳ bí kể về một tên trộm vàng trong miếu. Hắn bị Bà làm cho lạc lối, loanh quanh mãi không tìm được đường thoát, cuối cùng bị phát hiện. Thậm chí, Bà còn “hiện đồng” giải thích rằng vì tên trộm lộn ngược người trồng cây chuối nên Bà không tìm thấy cổ để bẻ.
Bà Chúa Xứ Núi Sam còn phù hộ cho dân nghèo, giúp người chí thú làm ăn khấm khá, cho học trò đỗ đạt, cho thương nhân buôn may bán đắt. Người dân tin rằng chỉ cần thành tâm khấn nguyện, lời cầu xin sẽ được Bà lắng nghe. Vì thế, mỗi dịp Lễ Vía, hàng triệu người từ khắp nơi đổ về Châu Đốc dâng hương, bày tỏ lòng thành.
Tranh cãi việc đưa hình ảnh Bà Chúa Xứ Núi Sam lên sân khấu
Những ngày qua, các nàng hậu Việt Nam liên tục dính tranh cãi. Cụ thể, Hoa hậu Bùi Quỳnh Hoa – Miss Universe Vietnam 2023 bị dọa tung clip nóng, còn Hoa hậu Trần Tiểu Vy lại gây xôn xao khi diện trang phục tâm linh trên sân khấu. Từ đây, khán giả bắt đầu tò mò hình tượng mà Tiểu Vy hóa thân – Bà Chúa Xứ Núi Sam là ai?
Tối 11/9/2025, ở đêm thi Trang phục dân tộc thuộc khuôn khổ cuộc thi Miss Grand Việt Nam 2025, Hoa hậu Trần Tiểu Vy bất ngờ xuất hiện trong hình tượng Bà Chúa Xứ. Người đẹp diện bộ trang phục có tên gọi Cửu Hoa Nghinh Thánh của nhà thiết kế Ngô Gia Bảo, lấy cảm hứng từ tín ngưỡng thờ Bà Chúa Xứ ở Châu Đốc.
Màn hóa thân của Tiểu Vy nhanh chóng làm “cõi mạng” dậy sóng. Lý do bởi từ trước đến nay, ngay cả nghi lễ phục hiện rước Bà Chúa Xứ Núi Sam, người ta chỉ thỉnh áo, mão của Bà lên kiệu chứ chưa từng có ai trực tiếp hóa thân thành Bà. Đáp lại, Tiểu Vy chia sẻ, nhà thiết kế đã lên miếu Bà xin phép, bản thân cô cũng đến thành tâm khấn nguyện.
Ngoài Tiểu Vy, thí sinh Nguyễn Thị Cẩm Hằng cũng gây sốc khi trình diễn bộ trang phục mang tên “Hương khói gia tiên”. Trên sân khấu, người đẹp cầm nhang vái lạy, bày gà cúng bên mô hình bàn thờ với hạc, lư hương và mâm ngũ quả làm khán giả không khỏi ngỡ ngàng.
Từ hai trường hợp trên, nhiều ý kiến cho rằng việc lấy cảm hứng văn hóa dân tộc cho thiết kế là đáng trân trọng nhưng cần thận trọng hơn. Bởi lẽ, thờ cúng tổ tiên và tín ngưỡng thờ Bà Chúa Xứ đều mang ý nghĩa linh thiêng, gắn liền cùng sự thành kính và đạo lý “uống nước nhớ nguồn”. Việc biến những hình ảnh này thành chi tiết trình diễn trên sân khấu, dù sáng tạo vẫn dễ tạo ra sự “gợn” trong cảm nhận của công chúng.
Lời kết
Bà Chúa Xứ Núi Sam là ai? Một biểu tượng tâm linh thiêng liêng của người dân An Giang, điểm tựa tinh thần, nơi gửi gắm niềm tin và hy vọng của hàng triệu du khách thập phương. Chính vì vậy, hình tượng Bà Chúa Xứ luôn cần được tôn trọng, gìn giữ và nhìn nhận với sự thành kính.